Τι είναι ο αυτισμός;

 Ο αυτισμός αναφέρεται στην αδυναμία του παιδιού να αναπτύξει τις ικανότητες εκείνες που σχετίζονται με την κοινωνικότητα και την επικοινωνία. Το παιδί με αυστισμό δυσκολεύεται ιδιαίτερα στο επίπεδο της σχέσης με τους άλλους και αυτή η δυσκολία φαίνεται να έχει σαν συνέπεια την αδυναμία του να κατακτήσει περαιτέρω δεξιότητες που αφορούν το λόγο, την ικανότητα προσαρμογής σε νέες συνθήκες, το παιχνίδι κ.ο.κ.

Παρότι δεν υπάρχει ακόμα μια συνολική εξήγηση για τη φύση του αυτισμού, το σίγουρο είναι πως δεν οφείλεται σε κάποια συναισθηματική επιβάρυνση, ή σε παραλείψεις από μέρους των γονέων. Σίγουρο επίσης είναι ότι σχετίζεται με μια ευαλωτότητα του νευρικού συστήματος η οποία κληρονομείται και μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να εκδηλώνεται σε σταθερά σχήματα συμπεριφοράς.

Συνήθως οι γονείς αντιλαμβάνονται ότι το παιδί έχει μια παράξενη συμπεριφορά περίπου μετά τον πρώτο χρόνο ζωής. Κάποια από τα σημάδια που μπορεί να προκαλέσουν ανησυχία είναι:

Τα παραπάνω δεν συνδέονται απαραίτητα με τη διάγνωση του αυτισμού. Ένα παιδί έχει δικαίωμα να καθυστερήσει να μιλήσει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι παρουσιάζει οποιαδήποτε παθολογική κατάσταση. Θέματα σχέσεων μέσα στην οικογένεια μπορεί να προκαλούν έντονα συναισθήματα που μπορεί να συνδέονται με μια στάση απόσυρσης από πλευράς του παιδιού.

Η επικοινωνία περιλαμβάνει τη βλεμματική επαφή, το άγγιγμα, τη στάση, τις εκφράσεις του προσώπου, τη γλώσσα αλλά και την κατανόηση του πλαισίου μέσα στο οποίο μεσολαβεί ένας διάλογος. Περιλαμβάνει ακόμα το παιχνίδι με τις λέξεις και με το ίδιο το πλαίσιο αναφοράς. Στον αυτισμό φαίνεται ότι το παιδί δυσκολεύεται να αντιληφθεί αυτό το πολύπλοκο σχήμα που συνιστά η επικοινωνία. Ένα παιδί με αυτισμό έχει συναισθήματα. Δυσκολεύεται όμως να επικοινωνήσει για τα συναισθήματά του, όπως αντίστοιχα, δυσκολεύεται και να καταλάβει τα συναισθήματα των άλλων.

Εφόσον τεθεί η υποψία και μόνο του αυτισμού, το πιο βασικό, είναι να ξεκινήσει το παιδί ένα πρόγραμμα υποστήριξης και εκπαίδευσης με τη συνεργασία λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή και παιδοψυχιάτρου – αργότερα, ίσως να είναι απαραίτητος και ένας ειδικός παιδαγωγός. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο αυτισμός θεραπεύεται. Αν τελικά το παιδί «θεραπευτεί», αυτό ίσως να σημαίνει πως η διάγνωση του αυτισμού τέθηκε λανθασμένα. Το παιδί με αυτισμό μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να δεχτεί βοήθεια, ώστε να αναπτύξει τις δυνατότητές του, κατ’ αντίστοιχο τρόπο με ένα παιδί που παρουσιάζει ελλειμματική όραση. Θα καταφέρει να αντιρροπήσει σε κάποιο βαθμό, με άλλες δεξιότητες, την αδυναμία του να βλέπει, αλλά θα εξακολουθεί να μην μπορεί να δει καθαρά.

Η διάγνωση του αυτισμού, και όσα αυτή συνεπάγεται, μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία μιας κρίσης στη σχέση του ζευγαριού. Τα αδέρφια ενός παιδιού με αυτισμό, μπορεί να αισθάνονται ότι μπαίνουν άθελά τους στο περιθώριο. Ο διαθέσιμος χρόνος λιγοστεύει και όλοι χρειάζεται να μοιράζονται λίγο παραπάνω ευθύνη. Οι συναντήσεις οικογενειακής θεραπείας προσφέρουν τη δυνατότητα στην οικογένεια να διαπραγματευτεί ανοιχτά τις δυσκολίες της και να αναζητήσει λύσεις.

Έχετε να προτείνετε κάτι επιπλέον που θα μπορούσε να είναι βοηθητικό;